ITIL v3 en ASL, een Latrelatie

In de nieuwe versie van ITIL is vrij veel veranderd. Aspecten van applicatiebeheer komen in alle vijf kernboeken voor en de raakvlakken met ASL lijken nadrukkelijker aanwezig dan in de vorige versie. Toch zijn er op diverse gebieden verschillende opvattingen binnen ITIL en ASL over wat applicatiebeheer is en hoe dat wordt ingevuld. Dit artikel schetst de voornaamste overeenkomsten en verschillen tussen ITIL v3 en ASL.

ITIL v3

Voorafgaand aan de uitleg over de plaats van applicatiebeheer binnen ITIL v3 geven we in het kort aan wat ITIL v3 inhoudt en noemen we wat opvallende zaken.

Versie 3 in hoofdlijnen

ITIL biedt richtlijnen voor het inrichten van processen voor servicemanagement. Eigenlijk voor het inrichten van nieuwe IT-diensten: het begrip ‘service’ staat in ITIL centraal. Een dienst wordt opgebouwd uit dienstverlening rondom producten die door interne en externe partijen buiten het gebied van servicemanagement worden aangeleverd.

ITIL v3 vertelt in vijf boeken dat je:

• Moet nadenken over welke diensten je wilt aanbieden (Service Strategy).
• Dan een nieuwe dienst moet ontwerpen (Service Design).
• Vervolgens ervoor moet zorgen dat de nieuwe dienst in gebruik kan worden genomen (Service Transition).
• Dan ook nog eens de dienst goed moet uitvoeren (Service Operation).
• Ten slotte is het belangrijk dat je regelmatig aandacht besteed aan het vernieuwen/verbeteren van je diensten (Continual Service Improvement).

De vijf boeken komen overeen met de vijf fasen in de levenscyclus van een dienst. De oude bekende ITIL Service Support en Service Delivery processen uit versie 2 zijn zo goed mogelijk verdeeld over deze nieuwe boeken, maar enkele processen komen in meerdere boeken aan de orde omdat ze zowel tactische als operationele elementen bevatten. Voorbeelden hiervan zijn Capacity Management en Availability Management.

Het aantal processen is sterk uitgebreid. Er zijn er nu ongeveer 25; ongeveer, omdat bepaalde processen niet consistent als proces worden gedefinieerd, zoals Demand Management en Service Measurement. ITIL v2 bevat 10 processen. Het is goed om te beseffen dat ITIL niet alleen processen gebruikt om servicemanagement te beschrijven. Aanvullend daarop tref je activiteiten, functies, principes enzovoorts, die het beeld completeren. Door alleen op de processen te focussen krijg je dus een gedeeltelijk beeld.

ITIL over applicatiebeheer

In ITIL v3 wordt de wereld van applicaties opgedeeld in Application Management en Application Development. Application Management heeft vooral het karakter van het monitoren en managen van applicaties die in beheer zijn. Ook borgt Application Management dat applicaties die door Application Development worden gebouwd (nieuwbouw) of verbouwd (onderhoud), aan eisen vanuit servicemanagement voldoen.

Dit gebeurt door vooraf eisen aan Application Development te stellen, deel te nemen aan de vervaardiging van releases en betrokken te worden bij de acceptatie ervan. Hiermee wijkt ITIL v3 af van ITIL v2, waarin Application Management werd beschreven als een superset van Application Development en Service Management. Deze afbakening wijkt ook af van de definitie van applicatiebeheer in de context van het drieluik van Looijen: functioneel beheer, applicatiebeheer en technisch beheer.

Waar in applicatiebeheer volgens Looijen en ASL onderhoud een prominente plaats inneemt, zit onderhoud bij ITIL in Application Development. Samen met nieuwbouw dus. Voor het goed interpreteren van ITIL v3 vanuit het applicatiedomein is het essentieel om dit te weten. In het Service Design-boek wordt het meeste beschreven over applicatiemanagement-gerelateerde activiteiten.

Application Management wordt gezien als een Function, oftewel een functionele eenheid die applicaties beheert net als Technical Management binnen ITIL de Infrastructuren beheert: “Application Management is verantwoordelijk voor het management van applicaties gedurende hun levenscyclus. De Application Management functie ondersteunt en onderhoudt de operationele applicaties en speelt een belangrijke rol in het ontwerpen, testen en verbeteren van applicaties die deel uitmaken van de IT-diensten.

Application Management is over het algemeen verdeeld over verschillende afdelingen, gebaseerd op de applicatieportfolio van de organisatie, waardoor je eenvoudiger kunt specialiseren en een beter aansluitende ondersteuning kunt verlenen. In veel organisaties hebben Application Management afdelingen medewerkers die de dagelijkse operatie voor die applicaties verzorgen. Net als Technical Management maken deze medewerkers deel uit van de IT Operations Management-functie”.

ITIL en ASL

Voortbordurend op de vorige paragraaf kan ASL dus worden geplot op Application Management en op het gedeelte van Application Development dat over onderhoud van bestaande applicaties gaat. Welke ASL-activiteiten zitten wel en niet in ITIL v3? Aan de hand van de procesclusters van het ASL model wordt dit kort toegelicht. De belangrijkste verschillen en overeenkomsten tussen ASL en ITIL v2 zijn al eerder beschreven [Meijer c.s., 2005].

Richtinggevende processen ASL

ASL onderscheidt de procesclusters Organization Cycle Management en Applications Cycle Management De OCM-activiteiten komen bij ITIL vooral tot uitdrukking in Service Strategy, waar de Service Portfolio van de IT-serviceprovider centraal staat. Deze omvat de diensten die momenteel worden geleverd (de Service Catalogue), diensten in ontwikkeling (Pipeline) en diensten die niet meer worden geleverd (Retired Services).

In Continual Service Improvement wordt een sterke relatie met de strategische verbeteringen beschreven, op basis van periodieke overleggen met de opdrachtgever over toekomstige ontwikkelingen in en rondom de (business)organisatie en het bepalen van de gevolgen ervan voor de IT-Services. Dit heeft aspecten van ACM in zich. ASL beschrijft de richtinggevende aspecten in tien processen en voegt daarmee duidelijk wat toe aan ITIL. Samenvatting van een eerderenbsp;publicatie van Machteld Meijer en Mark Smalley op ASL BiSL Foundation

Discussieer mee op LinkedIn.